MAHARSI WIYASA
Begawan Abiyasa uga sinebur Sang Maharsi Wiyasa. Ibune Abiyasa asma Dewi
Gandawati, atmajane Prabu Wasupati ratu ing Negara Wiratha. Wiwit isih timur
Dewi Gandawati diparingake marang Prabu Dasa dening ingkang Rama. Sawise
diwasa, Dewi Gandawati kagarwa Begawan Palasara, peputra Abiyasa. Sawise
peputra Abiyasa, Dewi Gandawati dipasrahake dening Begawan Palasara marang
Prabu Wasupati. Nanging nalika Dewi Gandawati nedya didhaupake Prabu Sentanu,
ratu ing Ngastina, Begawan Palasara rawuh ing kedhaton Wiratha nedya mbaleni
Dewi Gandawati, satemah Prabu Wasupati kawekon ing penggalih.
Dumadakan Bathara Narada rawuh ing
kedhaton Wiratha nemoni Prabu Wasupati, Prabu Sentanu, lan Begawan Palasara.
Bathara Narada paring dhawuh supaya Dewi Gandawati di dhaupake karo Prabu
Sentanu, nanging Prabu Sentanu kudu masrahake negara Ngastina marang Begawan
Palasara. Wiwit nalika iku Sang Palasara jumeneng ratu ing Ngastina jejuluk
Prabu Dipakiswara. Mula barengwissawetara warsa anggone jumeneng nata, banjur
kalingsirake marang Sang Wiyasa, jejuluk Prabu Kresna Dwipayana, Sang
Rancakaprawa hiya jejuluk Sang Sutiknaprawa. Mula jejuluk Sang Kresna Dwipayana
awit pakulitane ireng cemani terus ing balung sungsum, mula kawastanan Sang
Rancakaprawa jalaran dhangan paring tetulung marang kawulane kang anandhang
susah. Mulane jejuluk Sutiknaprawa awit remen nggeganjar sarta agawe senenging
atine para kawulane.
Garwane Sang Kresna Dwipayana kabeh ana telu yaiku:
- Dewi Ambika, atmajane Prabu Darma Muka ratu ing Negara
Kasi, patutan anak lanang pekik, mung cacat wuta wiwit lair, dijenengake
Dhestaratra.
- Dewi Ambalika rayine Dewi Ambika, peputra Pandhu Dewanata
- Dewi Datri, wanita saka golongan waisya (ing sakawit
parekane Dewi Ambika) peputra Widura (Yamawidura).
Ing sadurunge dadi garwane Sang
Wiyasa, putri tetelu mau dadi garwane Raden Dewabrata ya Sang Bisma. Nanging
gandheng Bisma wadhat, mula penggalihe Dewi Gandawati ya Dewi Setyowati susah
banget, awit banjur cuthel ora ana sing nerusake nyambung dharah Barata. Mulane
Bisma nuli matur.
“Nuwun sewun Kanjeng Ibu, kepareng
kawula ngaturaken tetuladhan, nalika satriya saindenging bawana tumpes-tampis dipun
sirnakaken dening Begawan Palasara, nalika semanten para putri garwanipun para
satriya punika sami marak dhateng para brahmana, sami nyuwun dipun nugrahani
putra. Putra-putrinipun warandhanipun satriya ingkang saking para Brahmana
kalawau dados golonganing satriya. Awit saking punika, ing marcapada lajeng
tuwuh satriya malih. Kanjeng Ibu, sasampunipun paduka midhanget tetuladhan
ingkang mentas kula aturaken, wontena kepareng paduka lajeng kersa milih
Brahmana pundi ingkang badhe paduka minta sraya, supados nugrahani putra
dhateng Dewi Ambika lan Dewi Ambalika, kangge nyambet dharah Bharata
sampun ngantos kalajeng cures utawi sirna.
Sapari purnanipun atur, Dewi
Gandawati ya Dewi Setyawati mak byar, banjur kelingan yen darbe pulunan
sadurunge ginarwa ing Prabu Sentanu, yaiku Maharsi Wiyasa, putrane Sang Dewi
patutan karo Begawan Palasara. Kawiyos ngendikane Sang Dewi, ‘Kulup wruhanira,
ing sadurunge ingsun winengku ramanira, ingsun wis nate kagarwa ing Brahmana
pinunjul asma Begawan Palasara. Ingsun wis sesuta siji patutan karo Sang
Begawan , peparabe Maharsi Wiyasa. Menawa ndadekake panujuning penggalihmu,
Sang Wiyasa nedya ingsun timbali, bakal ingsun dhawuhi nggarwa Dewi
Ambika lan Dewi Ambalika.
Ature Bisma , “Kanjeng Ibu,
sakalangkung kapasang yogi, menawi sang Maharsi Wiyasa kersa nggarwa warandha
kekalih punika.”
Kacarita Dewi Gandawati ya Dewi
Setyawati sakala banjur muja semedi, lenging cipta kang tinuju amung Sang
Maharsi Wiyasa. Katarima panedhane sakala mak jleg tanpa weruh sangkane Maharsi
Wiyasa rawuh. Sawuse dhinawuwan sandining gati, sang Maharsi Wiyasa gelem lan
banjur klakon putri tetelune pisan kagarwa dening Sang Kresna Dwipayana
nganti patutan Dhestarata, Pandhu, lan Widura.
Sawise sawatara warsa ,
kalenggahaning kraton Ngastina banjur lumengser marang Sang Pandhu. Pandhu
kagungan putra Pandhawa lima: Puntadewa, Bratasena, Harjuna, Nakula, lan
Sadewa. Jroning kalengjroning kraton ing Ngastina kaparingake marang sang putra
Pandhu Dewanata, Sang Kresna Dwipayana bali mertapa ana ing wukir Retawu hiya
Pertapan Wukir Saptaharga. Sang Begawan banget tresnane marang para wayahe,
luwih-luwih marang Puntadewa.